Hasköy, kardeşleri Beykoz ve Vaniköy ile beraber 1955, 1958 ve 1962 yıllarında İstanbul Hasköy Tersanesi'nde İstanbul Haliç hattı için inşa edildiler. Fakat daha sonra, sırayla üçünün de yolu İzmir'de kesişti. İlk olarak Hasköy, sonrasında Vaniköy, en sonda da Beykoz İzmir'e geldiler.
Hasköy Marmara'da deneme seferinde, 1962.
Vaniköy Pasaport İskelesi'nde, 90'lı yıllar.
Vaniköy İzmir'de Hasköy kadar uzun süre çalışmasa da yine de uzun süre hizmet vermiştir.
Beykoz ise Hasköy'e yedek parça deposu olarak, gemiler TDİ'den belediyeye devredilirken bedelsiz olarak verildi. Çok kısa bir süre çalışıp hizmet dışı kaldı.
Beykoz Vapuru.
Eski İzmirliler, efsane seride tüm vapurları farklı şekilde tanırlarmış uzaktan, kimisini düdüğünden kimisini şeklinden, Hasköy'ü de makinelerinin çıkardığı gürültüden tanırlarmış. Çünkü 520 beygirlik makineleri iskeleye yanaşırken camları zangır zangır titretirmiş, öyle ki Hasköy'ün makineleri, inşa edildiği zamanın en güçlü makinelerine sahipmiş ve bir de şu anektod var, Hasköy'ün makineleri kendisinden tonaj ve loa olarak çok daha büyük olan Eminönü araba vapurunun eski makineleriyle birebir aynı güce ve beygire sahiplerdi. Durum böyle olduğundan, Hasköy hızı ve gücüyle İzmir'de efsane olmuştu. Son zamanlarında, hizmet dışı kalan vapurları iskeleler arası çekiyordu.
Çakabey gemisi hizmete girdiği gün, Hasköy hizmet dışı olan Alaybey vapurunu Üçkuyular'dan Bostanlı'ya çekerken...
Hasköy vapurunun tersane künyesi ve makinesinin künye plaketi.
Son zamanlarında, çoğunlukla yedek olarak kullanılan Hasköy, son seferini 2014 Mayıs ayı'nda yaptı. Ve geçtiğimiz ay Aliağa gemi sökümde parçalanarak yok edildi.
Bu tarz gemiler, şehirlere mal olmuş özel gemilerdir. Tıpkı İstanbul'daki Fenerbahçe, Paşabahçe, şu anda Mudanya'da otel olan Turan Emeksiz gibi. Hasköy, Bergama, 9 Eylül, Efes, Bergama gibi gemiler İzmir'in tarihinde önemli yerlere sahiptiler. Örneğin, eski İzmir kartpostallarında mutlaka birine, çoğunlukla Hasköy'e rastlayabilirsiniz.
Hasköy, eski Alsancak İskelesi'nde.
Hasköy ve Bergama mendirekte dinlenirlerken...
Hasköy Karşıyaka İskelesi'nde, 1970'li yıllar.
Hasköy körfezde seyir halinde, 1977.
Hasköy'ü bazen de milli bayramlarda, çoğu zaman 9 Eylül kutlamalarında başrolde görüyorduk.
Hasköy son olarak bu şekilde görüntülendi...
Hasköy ile birlikte vedalaştığımız, birbirine çok yakın zamanlarda söküme gönderilen Kumburgaz vapuru da, 1988 İzmir Alaybey Tersanesi'nde, İstanbul'da çalıştırılmak üzere kardeşleri Ambarlı (Kordon) ve Tuzla ile beraber inşa edilir. Fakat daha sonra, Kumburgaz ve Ambarlı İzmir'de bırakılır ve yalnızca Tuzla İstanbul'a gönderilir.
Kumburgaz Konak İskele'ye çalımla yanaşmış, yolcularını alırken. 90'lı yıllar.
Kumburgaz Konak İskelesi'nde, 2012.
Kumburgaz'ın sonu da Hasköy'den farklı olmadı.
9 Eylül'ün kardeşi Alaybey, 2011 ylında seferden çekilirken, kardeşi 9 Eylül ise ondan daha sonra 2013 yılında hizmetten alındı.
9 Eylül ve Alaybey
9 Eylül'ün künye plaketi.
Alaybey'in künye plaketi.
İki kardeş geçtiğimiz aylarda Karaburun'da yapay resif olmaları amacıyla batırıldılar.
Efes ve Sur
Bergama ve Selçuk
"İzmir Körfezinde, 1930 yıllarında yaklaşık on civarında vapur çalışmaktaydı.
Dokuz Eylül, Bayraklı, Cumhuriyet, Göztepe, Çankaya, Duatepe, Uşak, Kocatepe, Karşıyaka ve Güzel İzmir.
Uşak Vapuru
İlk "Dokuz Eylül" Vapuru.
Cumhuriyet Vapuru
Göztepe Vapuru
Güzel İzmir Vapuru
İzmir'de kısa süre çalışan Beşiktaş ve Emirgan motorbotları;
Daha sonraları, Kumburgaz ve Ambarlı'nın kardeşi olan Kilyos-3 (Kaptan Gündüz Aybay) gemisi de İzmir'e kısa süre de olsa hizmet vermiştir.
Karşıyaka ve Bayraklı
Bayraklı, İzmir Karşıyaka İskelesi'nde
***
İzmir'de doğan 3 kardeş: Yalova-1 (Kumburgaz), Kordon (Ambarlı) ve Tuzla.
Kilyos 3 (Kaptan Gündüz Aybay)
Kronolojik sıralamayla İzmir'de çalışa gemilerin inşa yılları ve inşa edildikleri yerler;
Efes-Sur: Bremen Atlas Werke Tersanesi 1938
Selçuk Bergama: Bremen Atlas Werke Tersanesi 1951
Emirgan ve Beşiktaş: Hollanda Rotterdam Kinderdijk L.Smith&Zoon Tersanesi 1952
İstinye: Hollanda Rotterdam Kinderdijk L.Smith&Zoon Tersanesi 1952
Vaniköy: İstanbul Hasköy Tersanesi 1955
Beykoz: İstanbul Hasköy Tersanesi 1958
Hasköy (Gölcük) : İstanbul Hasköy Tersanesi 1962
Alaybey: İzmir Alaybey Tersanesi 1976
9 Eylül: İzmir Alaybey Tersanesi 1976
Bayraklı (Nurettin Alptogan) : İstanbul Haliç Tersanesi 1985
Karşıyaka (İsmail Hakkı Durusu) : İstanbul Haliç Tersanesi 1985
Kumburgaz (Yalova-1) : İzmir Alaybey Tersanesi 1988
Ambarlı (Kordon) : İzmir Alaybey Tersanesi 1988
Kilyos 3 (Kaptan Gündüz Aybay): İstanbul Haliç Tersanesi 1988
İzmir'in yeni gemileri ise bu şekilde;
Yeniliğe açık olmakla birlikte, geleneksel çizgiden sapmamaya çalışarak çağın teknolojisiyle, kent kültürüne uygun taşıtlar yaptırılması gerektiği aşikar. Yeni gemilerde, genel olarak insanlar gemilerdeki açık alanların yetersizliğinden, koltukların otobüs şeklinde olduğundan şikayet etmekteler. Şu zamandan sonra bu konuda elimizden üzülmekten başka birşey gelmiyor tabi. Elde kalan Bergama ve Kordon'a sahip çıkılması en büyük dileğimiz. Bir geleneğin bu şekilde yok edilmesi eminim bir çok kişiyi rahatsız etmiştir. İnternette bununla alakalı bir kaç yazı daha vardı. Bu konuda tek olmadığımı bilmek herşeye rağmen teselli verici...
